شوێنەواری مێژوویی

فەڕۆخ نێعمەتپوور

ساڵانی ساڵ تێپەڕی. ئیستا ئیتر پیاوێکی گەورەساڵ بوو. ریش و سمێڵیشی ماش و برینجی کردبوو. رۆژێ لە مەلەوانگەیەک بەڕووتی لەبەر ئاوێنەیەکدا راوەستابوو. چاوی لە جەستەی خۆی دەکرد، کە لەپڕ نیگای چووە سەر شوێنە ناحەزەکەی خۆی. بە تەعەجوبەوە بینی کە رێک لە هی باوکی دەچێ،… لە قنی رۆژی فۆتەکە. هەر وەک ئەوەی باوکی تووکن و شل و زل. سەرەتا تێکچوو. پاشان بزەیەکی هاتێ. بیری باوکی کەوتەوە کە لەمێژبوو مردبوو. باوکی، دوواساڵەکانی تەمەنی ئەوەندە بێدەسەڵات و داماو بوو، نەبێتەوە. هەر بەو قنەیشەوە مردبوو کە ئەو ساڵانی ساڵ لەوە پێش لای وابوو نەیبوو و کەچی هەیشیبوو! یاخود بەو قنەوە کە ئەم لای وابوو باشتر وابوو باوکی نەیبووایە.

چاپی کتێبى مێژووی وەرگێڕان لە سەردەمی خەلافەتەکانی ئیسلامیدا

کتێبەکەم پێکهاتووە لە تووێژینەوە لە ژیان و بەرهەمی وەرگێڕدراوی سی و حەوت زانای مسووڵمان، لە سەردەمەکانی کۆتایی خەلافەتی ڕاشیدیی و خەلافەتەکانی و ئومەویی و عەباسی. لەگەڵ کۆمەلێک دەستنووس و زیاتر لە ١٠٨ پەڕاوێز و ١٣ سەرچاوی عەرەبی و ٨ سەرچاوی فارسی و ٥ سەرچاوەی ئینگلیزی. ٢ سەرچاوەی تورکیم بەکارهێناوە.

چه‌ند شیعرێ له‌ (فازڵ عه‌ززاوی)ـه‌وه‌

و: نه‌ژاد عزیز سورمێ

زۆری نەمابوو لە ترسا بمرم

كە هاوسێی ئەمەریكایی تەنیشتم

دڵنیایی كردمەوە و پێی وتم:

مەترسە هەمووی فشەیە

بە لەكاركەوتنی مەكینەیەك

هەرگیز فڕۆكە بەرنابێتەوە

داگیرکردنی یادەوەریی لە رێگای جوانی یەوە

هاوڕێ نەهرۆ

سەبارەت بە گرێی یادەوەریی وەک گریمان سوقرات و مەسیح و فروید و مارکس لە شوێنێک دا کۆبوونەتەوە هەر یەکەیان ئاماژەی بۆ سیمبولێکی تایبەتی کرد بۆ نموونە سوقرات دەستی بۆ سەری برد گوتی ژیان لێرەدایە کەچی مەسیح دەستی بۆ ئاسمان برد و گوتی ژیان لەوی دایە، نورە هاتە سەر فروید دەستی بۆ ئەندامانی زاوزێ برد و گوتی ژیان بریتی یە لەمە، بەڵام مارکس ئەو فەیلەسوفەی کە پێش خۆی فەلسەفە لنگاوقووچ بوو کەچی مارکس هات فەلسەفەی لەسەر پێ یە ڕاستەقینەکانی خۆی ڕاگرت و گوتی ژیان بریتی یە لە گیرفان، مەبەستی توانای دارایی و ئابوریی بوو.

گـرێـتا تـونبـێـرگ چالاکـوانێکی جیهـانی کەشـوهـەوا

رەزا شوان

چالاکییەکانی گرێتا تونبێرگ، لە ساڵی (٢٠١٩) دا، رێـگەی بۆ هـەرزەکـاران و لاوان خۆشکـرد بۆ خۆپیشانـدان لە رۆژێکـدا، کە لە هەمـوو کـێشوەرەکانـدا ئەنجـامی بـدەن. ئەوەبوو لە (١٦٣) دەوڵەدا خـۆپيشاندانی ناڕەزایی بۆ کەشوهەوا کرا. ئەوە یەکەمجار بـوو لە جیهـانـدا، کە منداڵان و لاوان خۆپیشانـدان بکەن و بە کۆمەڵ داوای پارستن و چارەسەرکردنی کەشوهـەوا بکەن. لە زۆربەی خۆپیشانـدانەکانیشدا، وێنەی چالاکوانی کەشـوهـەوا (گـرێتا تـونبـێـرگ) یان بەرزکـردبـوونەوە.

کوردایەتی، بوونێکی بەردەوامی بێ گەیشتن

فەڕۆخ نێعمەتپوور

ناسیونالیزمی کوردی (کوردایەتی)، سەرەرای بەهێزبوونی لە خۆدەربڕین و خۆنیشانداندا، بەڵام لەباری ئایدیۆلۆژییەوە رێگای خۆی نەدۆزیوەتەوە. بۆ وێنە نە لیبرالە، نە ئیسلامییە و نە چەپ. بەگوێرەی رۆژ و لەسەر بنەمای بەرژەوەندیی حیزبی کە کاکڵەکەی بنەماڵەیە عەمەل دەکا. تەنانەت بەرنامەی سیاسی دوو هێزی سەرەکیی هەرێم لەگەڵ ئەوەی نیشانی دەدەن کە گوایا خاوەن ئایدیۆلۆژیان، بەڵام ئەمە تەنها رواڵەتە و بەهۆی راستییەکی تاڵتر، واتە بێ‌هێزیی بنەمای کۆمەڵایەتی و ئابووری، ئەوان قەت ناتوانن بەکردەوە ئەم بەرنامانە بەدی بێنن.

"تموم گربە‌ها زیبان"

از یونانی: رامیار حسینی، یانیس گوماس

وقتی در دفترش گذرنامە را تحویل گرفتم، یک قاپ عکس روی میزش توجهم را جلب کرد چون یک قاپ عکس معمولی با عکس یک نفر محبوب و یا دوست داشتنیش نبود بلکە عکس یک گربە داخل قاپ بود. افسر پلیس متوجە شد و گفت این گربە مال اون افسر از خدا بی خبر کە بە ناحق بازداشتت کرد. این گربە خیلی زیباست ولی افسوس کە گربەی یک نا انسان و عوضی است. من هیچی نگفتم و می خواستم هرچە زودتر  کە ممکن است از آنجا بزنم بیرون. با اشارەی سر ازش خداحافظی کردم و دو قدم کە دور شدم ناگهان خشکم زد بە سان اینکە چیزی زمین گیرم کردە باشد، سرم را برگرداندم و بهش گفتم: "تموم گربەها زیبان".

ئەحمەد شەوقـی و چـیرۆکەشیعـر بۆ منـداڵان

رەزا شوان

ئەحمەد شەوقی لە تەمەنی (٤) ساڵـیدا، فـیری بنەمـاکانی نووسـین و خوێنـدنەوە بوو. کە لە قوتابخانەی سەرەتایی بوو، لەبەر زیرەکی و بلیمەتی لە خەرجییەکانی قوتابخانە بەخشییان. لە تەمەنی (١٥) ساڵیدا، ئامادەیی تەواوکرد. ئارەزووی لە خوێندنی مافەکان هەبوو. بەڵام لەبەر بچووکی تەمەنی، لە بەشی مافەکان لە زانکـۆ وەرنەگـیرا. هەر لەم تەمەنەدا، دەستی بە شـیعـر دانـان کرد. مامـۆسـتاکانی سەرسـامی شـیعـرەکانی بـوون.